Κέντρο Ναυτικής Παράδοσης

2021

/
/

Πληροφορίες

Αντίθετα με τους μυθικούς Κύκλωπες, οι Έλληνες ήξεραν να χτίζουν καλά, γιατί ήξεραν να φτιάχνουν καλά καράβια, και να ταξιδεύουν. Αυτό μας θύμισε ο Όμηρος, πριν αρχίσουμε να σχεδιάζουμε το δικό μας καράβι, αυτό που θα πει την ιστορία των Ελλήνων και της θάλασσας, ξανά, χιλιάδες χρόνια μετά την Οδύσσεια.
Ένα κτίριο μεταξύ θάλασσας και στεριάς, μεταξύ της θαλασσινής περιπέτειας και της στεριάς του νόστου. Ένα κτίριο με δυο πλώρες, με τη μια βλέπει την πόλη και την άλλη τη θάλασσα. Το τρίγωνο σχήμα, αυτό που σκίζει τα νερά, κοινό σε όλα τα πλεούμενα, όρισε τη μορφή της πρότασής μας.
Εδώ δεν έχουν θέση σχήματα πολύπλοκα, αλλά φόρμες απλές, δωρικές, που υπαινικτικά να θυμίζουν το σκίσιμο των κυμάτων, την εντολή «πρόσω», τη ναυτική δύναμη. Έννοιες συνυφασμένες τόσο με την ναυτοσύνη, όσο και με την πυγμή που τα εκτιθέμενα σκάφη αντιπροσωπεύουν. Για να επισκεφθεί κανείς όλο το συγκρότημα, με τα στεγασμένα, τα υπαίθρια και τα επιθαλάσσια εκθέματά του, θα περάσει ανάμεσα από δύο τρίγωνα. Η είσοδος τον εισάγει στο Φουαγιέ, σε ένα πέρασμα μέσα από τους κτιριακούς όγκους. Εδώ η αναφορά στη ναυτοσύνη παραμένει: η στέγη του χώρου, μέρος της πολύσπαστης γεωμετρίας των μεγάλων τριγώνων, θυμίζει τους νομείς των ξύλινων σκαφών.


Ο ΤΟΠΟΣ
Το Φάληρο, το πρώτο λιμάνι της Αθήνας, πολύ πριν από τον Πειραιά, είναι ο ιδανικός τόπος για την αφήγηση της ιστορίας των Ελλήνων και της θάλασσας. Η πρότασή μας επιζητεί τη διαρκή σχέση με τη θάλασσα. Τα εμβληματικά πλοία στην προκυμαία είναι ο τελικός προορισμός της εμπειρίας του επισκέπτη, εκεί που βιωματικά θα συνδεθεί με την ναυτοσύνη.
Η αντιμετώπισή μας είναι κατ’ αρχήν τοπιακή· κτίριο, έδαφος και θάλασσα γίνονται «ένα». Χώροι στεγασμένοι και χώροι υπαίθριοι, όπου ο επισκέπτης αγναντεύει, βιώνει, μελετά, αλλά και αναπαύεται. Έτσι βασικό στοιχείο της εμπειρίας γίνεται η μετάβαση: από τους κλειστούς χώρους των εκθέσεων μετάβαση προς τα υπαίθρια εκθέματα, προς τα επισκέψιμα εμβληματικά πλοία στην προκυμαία, προς το υπερυψωμένο υποβρύχιο, προς τον κόσμο των καραβομαραγκών του ταρσανά, αλλά και μετάβαση σε χώρους αναψυχής και εστίασης, χαλάρωσης και απόλαυσης του παρα- θαλάσσιου τοπίου.
Ο νέος «Οδυσσέας» είναι λοιπόν ένα κτίριο – τοπίο, ένας «κτιριακός λόφος» που δένεται και συλλειτουργεί με τον φυσικό, υποστηρίζοντας τις ποικίλες υπαίθριες δραστηριότητες. Ένα κτίριο που δεν θα έρθει να επιβληθεί με τον όγκο του ή με κάποια αρχιτεκτονική πρόκληση. Αλλά, ταυτόχρονα, ένα κτίριο – τοπόσημο, που θα χαράζεται στη μνήμη του επισκέπτη, που θα συνομιλεί υπαινικτικά με μορφές πλοίων, που μέσα του θα υπηρετεί τις πολυδιάστατες ανάγκες του προγράμματος και, πάνω απ’ όλα, θα προσφέρει στον επισκέπτη γοητευτικές χωρικές εμπειρίες, που θα τον ξαναφέρουν πολλές φορές στις εκθέσεις και τις ποικίλες εκδηλώσεις.


Η ΙΔΕΑ
«Καράβι» θα πει πέρασμα. Η διάβαση, το πέρασμα ανάμεσα στις επιμέρους λειτουργικές ενότητες του κτιρίου, ο άξονας υποδοχής και μετάβασης προς τις εμπειρίες που προσφέρει το Έργο σε χώρους κλειστούς, υπαίθριους ή επιθαλάσσιους, εκφράζει την κεντρική ιδέα της σύνθεσης.
Σχεδιάστηκαν έτσι δύο τριγωνικά πρίσματα σε απόσταση μεταξύ τους, μισοβυθισμένα στον χωμάτινο λόφο, με κεκλιμένες στέγες που χαμηλώνουν, πλησιάζοντας το έδαφος. Το κενό μεταξύ τους, το πέρασμα, καλύπτει μια δικλινής στέγη με τον κορφιά της κατά τη διαγώνιο. Οι στεγάσεις των πρισμάτων και του περάσματος συνδιαμορφώνουν τεθλασμένη επιφάνεια, με αναδίπλωση επιπέδων τύπου origami.
Οι στεγάσεις έχουν βαθμιδωτή εξωτερική επιφάνεια. Τα μέτωπα των βαθμίδων της ενδιάμεσης δικλινούς στέγασης έχουν συνεχείς οριζόντιες σχισμές, σφραγισμένες με κρύσταλλα που αφήνουν το φως να περνά, ή και να φωτίζει το πέρασμα από κάτω τους. Οι βαθμίδες των στεγάσεων των τριγωνικών πρισμάτων έχουν μορφή βατών κερκίδων.
Τα δύο τριγωνικά πρίσματα ανταποκρίνονται στις αντίστοιχες ομαδοποιήσεις των βασικών χώρων του προγράμματος: στη μια πλευρά, τη βορεινή, ο χώρος Μόνιμης Έκθεσης, στην άλλη, τη νότια, οι χώροι των Περιοδικών Εκθέσεων, των Παιδιών και του Αμφιθεάτρου. Ανάμεσά τους το Φουαγιέ, ένα ευρύ και ψηλό πέρασμα, που δέχεται τους επισκέπτες, τους κατευθύνει στους επιμέρους προορισμούς, τους ανοίγει τη θέα προς τη θάλασσα, με το θωρηκτό «Αβέρωφ» σε πρώτο πλάνο και τους βγάζει στο Άλσος με τα υπαίθρια εκθέματα, απ’ όπου θα κατηφορίσουν προς την προκυμαία.


ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ
Τo Άλσος του «Οδυσσέα» παραπέμπει συνειρμικά στη μέρα της παλιννόστησης, στο «νόστιμον ήμαρ» του Ομήρου. Η νοσταλγία των ναυτικών μεγάλωνε όσο πλησίαζαν στη στεριά και οσφραίνονταν την ευωδιά της πατρίδας με τους μοναδικούς αρωματικούς θάμνους και τα βότανα. Γι’ αυτό στο άλσος προτείνονται τα φυσικά παράκτια οικοσυστήματα της χώρας μας, που θα διαμορφώσουν ένα τοπίο αναφοράς.

/

Συντελεστές

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ
Γιάννης Κίζης, Κωσταντής Κίζης
ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ
Μαρίνα Ραυτοπούλου, Γιώργος Πανταζής, Άρης Ράπτης, Ηλιάνα Τσακνάκη
ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ
ΣΤΑΤΙΚΑ
ΕΠΙΛΥΣΗ Παπαθανασίου - Παπαθεοδώρου
Η/Μ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
Σταύρος Λιβαδάς
ΤΟΠΙΟΤΕΧΝΗΣΗ
Ecoscapes - Αντώνης Σκορδίλης
ΦΩΤΟΡΕΑΛΙΣΜΟΙ
ERGØN & WØLF Creative Studio